Trà đen được biết đến một biểu tượng của văn hóa châu Âu. Vậy, điều gì khiến trà đen thống trị nền ẩm thực châu Âu?
Ngoài hương vị êm dịu, trà đen còn ẩn chứa một bí mật sức khỏe ít được biết đến! Trà Việt cũng sẽ giúp bạn tiếp cận với những bí mật ẩn chứa trong quy trình chế biến trà đen, công dụng của trà đen, và các bước đơn giản để pha trà chuẩn vị.
Nội dung chính
Trà Đen là gì?
Trà đen là lá chè khô đã trải qua quá trình oxy hóa hoàn toàn. Nó còn được gọi là hồng trà bởi màu sắc của nước sau khi pha chế. Trà đen chất lượng cao sẽ dẫn ra nước màu nâu đỏ trong sáng, hương thơm quả chín, và vị chát dịu.
Trà đen không chỉ có lịch sử lâu đời mà còn chiếm vị trí quan trọng trong nền ẩm thực và văn hóa của nhiều quốc gia. Các loại trà đen nổi tiếng thế giới hiện nay chủ yếu xuất xứ từ Sri Lanka, hoặc Assam và Darjeeling của Ấn Độ.
Trà đen được oxy hoá toàn phần, có màu nước đỏ và hương thơm ngọt
Lịch sử Trà Đen ở Trung Hoa
Nguồn gốc lịch sử của trà đen tại Trung Quốc là một hành trình thú vị đánh dấu bằng sự phát triển và tạo ra các loại trà độc đáo. Trà đen, còn được gọi là “hồng trà” trong tiếng Trung, có nguồn gốc từ thời kỳ cuối của triều đại Minh (1368-1644) tại tỉnh Phúc Kiến. Trong giai đoạn này, nhu cầu xuất khẩu trà sang các nước phương Tây đã thúc đẩy việc phát triển trà đen để phù hợp với khẩu vị của người tiêu dùng tại những nơi này.
Quá trình sản xuất trà đen ở Trung Quốc bao gồm các bước quan trọng như vò lá trà, định hình trà, oxi hóa và sấy khô. Quá trình oxi hóa là yếu tố quyết định sự khác biệt giữa trà đen và trà xanh. Trong quá trình này, các enzim trong lá trà phản ứng với không khí, tạo nên hương vị và màu sắc đậm đặc đặc trưng cho trà đen.
Một số loại trà đen nổi tiếng của Trung Quốc bao gồm:
1. Lapsang Souchong (Chính Sơn Tiểu Chủng): Loại trà đen cổ nhất và nổi tiếng, có nguồn gốc từ tỉnh Phúc Kiến. Trà được sấy khô trên lửa gỗ thông. Chính trong quá trình sấy khô bằng củi thông này mà trà Lapsang Souchong mang hương vị đặc biệt của khói và gỗ, tạo ra trải nghiệm độc đáo.
2. Keemun (Kỳ Môn Hồng Trà): Xuất xứ từ tỉnh An Huy, trà Keemun có hương vị mạnh mẽ, ngọt ngào và sảng khoái. Đây là loại trà đen có thể được thưởng thức mà không cần thêm đường hoặc sữa.
3. Dian Hong (Trà Diên Hồng): Còn được gọi là “trà hồng Yunnan,” Dian Hong được sản xuất tại tỉnh Vân Nam. Nó có màu đỏ hồng rực rỡ và hương vị tươi mới, ngọt ngào với gợi ý của trái cây chín mọng.
4. Jin Jun Mei: Một loại trà đen cực kỳ tinh tế và đắt đỏ, được sản xuất tại tỉnh Phúc Kiến. Jin Jun Mei được làm từ các chồi non của cây trà, có hương vị hoa quả ngọt ngào và mật ong.
Trà Jin Jun Mei được làm từ những chồi non cùa cây trà với lớp lông tơ bám dầy
5. Yunnan Golden Buds: Được sản xuất tại tỉnh Vân Nam, loại trà này có lớp phủ những búp trà màu vàng óng ánh. Với hương thơm đặc trưng, trà Yunnan Golden Buds thường mang hương vị ngọt ngào và độc đáo.
Những loại trà đen này đều mang trong mình sự đa dạng và tinh tế của văn hóa trà Trung Quốc. Từ những kỹ thuật sản xuất truyền thống đến sự tinh tế trong chọn lọc nguyên liệu. Các loại trà đen nổi tiếng này thể hiện rõ nét tinh thần sáng tạo và sự đam mê trong việc tạo ra những trải nghiệm thú vị cho người yêu trà.
Trà Đen du nhập Châu Âu
Việc trà đen du nhập vào Châu Âu là một phần quan trọng của lịch sử và văn hóa trà trên khắp thế giới. Trà đen, có nguồn gốc từ Trung Quốc, đã đánh bại cảnh người uống trà chỉ biết đến trà xanh và trà ô long để trở thành một biểu tượng văn hóa và thức uống phổ biến tại châu lục này.
Trà đen du nhập châu Âu vào năm 1610. Đến năm 1662, khi Công nương Catherine của Bồ Đào Nha kết hôn với Vua Charles II, trà đen được đưa vào hoàng gia Anh. Thưởng trà đen nhanh chóng trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của giới quý tộc. Vào thế kỷ 17, trong thời kỳ thực dân hóa và mở cửa Châu Âu, các nhà thám hiểm và nhà thương mại mang trà đen từ châu Á về Châu Âu.
Đầu tiên, trà đen được ưa chuộng bởi tầng lớp thượng lưu và quý tộc vì tính xa xỉ của nó. Trong thế kỷ 18, trà đen trở nên phổ biến hơn và bắt đầu xuất hiện trong nhiều gia đình ở các tầng lớp khác nhau.
Trà đen không chỉ là một thức uống tinh tế mà còn là một biểu tượng của sự lịch lãm và phong cách. Vào thời Victorian ở Anh, lễ trà buổi chiều trở thành một phong tục quý tộc, nơi mọi người tụ tập để thưởng thức trà đen, bánh ngọt và trò chuyện. Sự ưa chuộng của trà đen đã dẫn đến sự phát triển của các loại hình kinh doanh liên quan đến trà, như cửa hàng trà và nhà hàng trà.
Quý tộc châu Âu thưởng trà đen vào buổi chiều
Sự yêu mến với trà đen đã lan rộng sang các nước châu Âu khác như Pháp, Đức, Nga và Tây Ban Nha. Mỗi quốc gia đã mang theo văn hóa và phong cách riêng khi thưởng thức trà đen, tạo ra những biến thể độc đáo và sáng tạo.
Từ những ngày đầu du nhập đến hiện nay, trà đen đã trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống và văn hóa ẩm thực châu Âu. Điều này chứng tỏ sức hút và giá trị văn hóa của trà đen vượt qua biên giới và thời gian.
Trà đen dần dần được nhân rộng thành một thức uống gần như toàn cầu do sự đan xen tuyệt vời của các yếu tố lịch sử khác nhau qua nhiều thế kỷ. Vì lịch sử phát triển lâu đời nên trà đen ở mỗi quốc gia lại mang một dáng vẻ khác nhau.
Người Anh uống trà đen nhiều hơn trà xanh, và đã phát triển nền văn hóa trà đen độc đáo của mình, điển hình là phong tục uống trà chiều. Tuy nhiên, do vẫn phải phụ thuộc vào các thương nhân ngoại quốc sang tay đổi hàng và không thể nhập khẩu trực tiếp nên giá trà đen thời điểm đó rất đắt.
Sự trỗi dậy của Trà Đen ở Nam Á
Để đối phó với nhu cầu trong nước ngày càng tăng, Vương quốc Anh bắt đầu tìm kiếm các nguồn cung ứng khác bên ngoài Trung Quốc. Vào đầu thế kỷ 18, Ấn Độ chính thức giành được vị trí hàng đầu trong nhập khẩu trà đen vào châu Âu, mở ra bức màn cho lịch sử huy hoàng của trà đen ở phương Tây trong hàng trăm năm.
Người Ấn thành lập các đồn điền chè ở Assam, sử dụng cây chè lá to bản địa làm giống, và mời những người làm trà từ Trung Quốc đến dạy kỹ thuật chế biến tại địa phương.
Sau Ấn Độ, Sri Lanka cũng vượt qua Trung Quốc và trở thành một trong những nhà cung cấp trà đen quan trọng nhất ở châu Âu. Phẩm chất của trà đen Nam Á chi phối phần lớn hương vị trà đen của ngày nay.
Năm 1950, thương hiệu trà Dilmah của Sri Lanka đã nâng trà đen lên tầm đẳng cấp toàn cầu. Đến năm 1991, quốc gia này đã trở thành nơi xuất khẩu trà đen có chất lượng tốt và khối lượng lớn đứng đầu thế giới.
Thu hoạch trà tại Sri Lanka
Vị trí của Trà Đen ở Việt Nam
Thời gian gần đây đã xuất hiện những loại trà đen được sản xuất trong nước, bao gồm nhiều trà đen cao cấp để cung ứng cho các hệ thống nhà hàng và khách sạn sang trọng. Trong đó, Hồng Trà Hà Giang nổi bật ở phân khúc trà ngon nhờ quy trình chế biến thủ công từ búp trà cổ Thụ.
Các sản phẩm trà công nghiệp khác được ứng dụng chủ yếu vào thị trường trà sữa và trà trái cây. Nó cũng là nguyên liệu chính của các sản phẩm trà uống liền của các thương hiệu nổi tiếng như Twinings, Bigelow, Dilmah, và Lipton.
Cho đến nay, Việt Nam đã chế biến được khoảng 15 loại trà khác nhau. Tuy nhiên, xuất khẩu phần lớn vẫn là trà đen (gần 60% khối lượng trà xuất khẩu), còn lại là trà xanh và một số ít các loại chè khác.
Thu hoạch chè tại Việt Nam
Trà Đen có tác dụng gì?
Tác dụng của trà đen được thể hiện thông qua hàm lượng caffeine, amino acids, vitamin và khoáng chất. Do các chất dinh dưỡng tự nhiên có trong trà đen khác với trà xanh, nên giữa hai loại trà này cũng có sự khác biệt về tác dụng.
Từ biểu đồ trên, bạn có thể thấy thành phần flavonoid/tannin trong trà đen cao hơn trà Ô Long. Mặt khác, caffeine trong trà đen chiếm hàm lượng cao nhất.
Tác dụng của Trà Đen với sức khoẻ
Trà đen có tốt không? Hợp chất tannin trong hồng trà có thể giúp hỗ trợ đường tiêu hóa, thúc đẩy sự thèm ăn, lợi tiểu, và loại bỏ phù nề. Chất flavonoid có nhiều trong hồng trà có thể khử các gốc tự do, có tác dụng chống axit hóa, giảm tỷ lệ nhồi máu cơ tim.
Tác dụng của Trà Đen với sắc đẹp
Chất tannin trong các sản phẩm của cây chè mang lại hiệu quả vượt trội trong kháng khuẩn. Do đó, một trong những ứng dụng của trà đen trong chăm sóc sắc đẹp chính là trị mụn.
Bạn có thể tận dụng bã trà làm một loại mặt nạ giúp giảm tình trạng sưng viêm của mụn trứng cá. Các vitamin hòa tan trong nước trà cũng là một nguồn dinh dưỡng giá trị cho da của bạn.
Tác dụng của Trà Đen với tinh thần
Trong các thành phố ở châu Âu, uống trà đen được coi như một mốt quý phái và thanh lịch. Họ bày biện những bộ đồ trà bằng vàng, bạc, thậm chí khảm đá quý. Trong các gia đình giàu có, uống trà biểu hiện cho một nền giáo dục và hạnh kiểm tốt.
Ngoài giá trị văn hóa, thưởng trà là một trạng thái của tâm trí, để bạn cảm thấy cơ thể được thanh lọc. Caffeine có khả năng thức tỉnh bạn khỏi những cơn buồn ngủ, kết hợp với tannin để làm chậm quá trình giải phóng caffeine, giúp bạn tỉnh táo cả ngày chỉ với vài tách trà buổi sáng.
Trà den có rất nhiều tác dụng tốt cho sức khoẻ
Nguồn tham khảo:
Phân biệt Trà Đen, Trà Xanh, Trà Ô Long
Điểm khác biệt đầu tiên giữa các loại trà này là quá trình chế biến. Trà đen trải qua quá trình oxy hóa toàn phần, trong khi hai loại còn lại không bị oxy hóa hoặc bị oxy hóa ít hơn.
Chính điều này tạo nên những hương vị và màu sắc khác nhau. Trà đen có vị đậm hơn và hương ngọt hơn.
| Trà đen | Trà xanh | Trà ô long |
| Oxy hóa 100% | Oxy hóa 0% | Oxy hóa 8 – 80% |
| Sợi màu đen | Sợi màu xanh xám | Viên nhỏ màu xanh |
| Nước màu nâu đỏ đậm | Nước màu xanh nhạt ánh vàng | Nước màu vàng sóng sánh |
| Hương thơm quả chín | Hương thơm cốm non | Hương hoa |
| Vị khói đậm, hậu ngọt | Vị chát đượm, hậu ngọt | Vị chát dịu, hậu ngọt hơi béo |
Tóm tắt quy trình chế biến Trà Đen
Về công nghệ chế biến, trà đen bị oxy hóa hoàn toàn. Nó sử dụng búp và lá của cây chè làm nguyên liệu thô và được tinh chế thông qua các quá trình điển hình như:
làm héo => vò chè => oxy hóa => sấy khô => phân loại => đóng gói
Giai đoạn làm héo:
- Mục đích: làm búp chè dẻo dai hơn để chuẩn bị cho quá trình vò
- Thời gian: 3 – 4 giờ
Giai đoạn vò:
- Mục đích: phá vỡ vở và màng tế bào, để làm tăng cường khả năng giải phóng các chất dinh dưỡng khi hòa tan vào nước nóng
- Thời gian: Vò 3 lần, mỗi lần 30 – 45 phút
Vò chè bằng tay
Giai đoạn oxy hóa:
- Mục đích: chuyển hóa sâu sắc về mặt hóa học để tạo nên màu sắc, mùi vị, và ngoại hình của trà thành phẩm
- Thời gian: từ 45 phút đến 3 giờ
Giai đoạn sấy:
- Mục đích: đình chỉ các quá trình hoạt động của men nhằm cố định phẩm chất trà
- Thời gian sấy: 30 – 40 phút
Kết thúc giai đoạn sấy sẽ đến các bước phân loại và đóng gói để phân phối ra thị trường.
Đặc trưng của Trà Đen
Đánh giá hình thức bên ngoài, cánh trà khô có màu đen đỏ. Sau khi pha, nước trà có màu nâu đỏ sẫm, hương trái cây chín và vị chát nhẹ thoảng chút khói.
Trà đen tiện lợi hơn trà xanh vì dễ bảo quản và vận chuyển đi xa. Do đó, tính ứng dụng của nó cũng rộng hơn khi có thể dễ dàng kết hợp với các nguyên liệu khác để tạo ra những sản phẩm mới lạ và đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng.
Trà đen có màu nước đỏ đặc trưng
Các loại Trà Đen ngon
Một số sự khác nhau trong chế biến trà đen tạo ra hai loại sản phẩm khác nhau:
- Sợi trà để nguyên, vò xoăn lại, gọi là trà đen truyền thống. Sau đó, nó được sàng phân loại thành nhiều loại khác nhau tùy thuộc vào chất lượng của nguyên liệu từ búp non, lá bánh tẻ và lá già.
- Sợi trà cắt thành từng mảnh nhỏ, có hương vị như trà đen truyền thống, nhưng pha nhanh hơn và tiện sử dụng. Do đó, nó rất được ưa chuộng ở các nước công nghiệp phát triển dưới dạng trà đen túi lọc.
Dưới đây, Trà Việt liệt kê 5 trong số nhiều loại trà đen ngon trên thế giới:
Trà Keemun
Keemun (tiếng Trung: 祁門紅茶) là một loại trà đen nổi tiếng của Trung Quốc. Được sản xuất lần đầu tiên vào cuối thế kỷ 19, nó nhanh chóng trở nên phổ biến ở phương Tây và vẫn được sử dụng cho một số cách pha chế cổ điển. Đó là một loại trà nhẹ nhàng với hương trái cây, phảng phất chút hương khói đặc trưng.
Trà Assam
Vùng Assam ở Ấn Độ là vùng đầu tiên của đất nước được người Anh sử dụng để sản xuất chè. Những loại này được biết đến với hương vị đậm đà và màu sẫm.
Assam nổi tiếng với hương vị sâu, mạch nha. Vì hương vị dễ chịu, Assam được sử dụng rất nhiều trong các hỗn hợp pha trộn nơi nhiều loại trà, và đôi khi là các loại thảo mộc hoặc gia vị, được trộn với nhau để tạo thành một loại đồ uống độc đáo.
Trà Assam
Trà Darjeeling
Darjeeling là nơi đã sản xuất ra thức uống buổi chiều tinh túy của người Anh. Darjeeling được thu hoạch vào mùa xuân có màu nhạt nhất và hương vị nhẹ nhàng nhất.
Darjeeling được thu hoạch vào mùa hè tạo ra một loại nước giải khát đầy đủ hơn với hương vị xạ hương và cay. Cuối cùng, Darjeeling mùa thu có vị mạnh nhất vì nó có nhiều tannin nhất. Vì vậy, nó sẽ là loại đắng nhất trong số các loại hiện có.
Trà Darjeeling
Trà Ceylon
Đậm hơn và đen hơn Darjeeling, nhưng nhạt hơn cả về màu sắc và hương vị so với Assam, Ceylon là một lựa chọn tốt cho những ai yêu thích sự cân bằng. Trà Ceylon được đánh giá là chất lượng tốt nhất, có hương vị thơm ngon nhất.
Nó có hương vị cam quýt với các nốt làm se nhẹ từ tanin. Người ta thường thêm chanh và một số gia vị khi thưởng thức trà đen Ceylon.
Trà Ceylon
Hồng Trà Hà Giang
Hồng trà Hà Giang là một sản phẩm trà đen thượng hạng của Việt Nam. Điểm đặc biệt nhất của loại trà này là nó được chế biến từ loại trà cổ thụ của Hà Giang.
Cây chè cổ thụ đã sống vài trăm năm tuổi, búp và lá của nó chứa nhiều thành phần mà các cây chè mới không có được. Do dó, hương vị của hồng trà Hà Giang được coi là độc nhất vô nhị mà bạn không thể tìm thấy ở các sản phẩm trà đen khác.
Nước trà có độ đậm chát giảm, hương thơm ngọt như mùi mật ong rừng. Hậu rất bền nên bạn có thể pha trà từ 5 – 7 lần nước.
Hồng Trà làm từ những búp trà shan tuyết cổ thụ ở Hà GIang
Một phút xem video để có thể tự pha hồng trà tại nhà với sản phẩm của Trà Việt.
Cách pha Trà Đen
Pha nóng:
- Đun sôi nước lọc đến nhiệt độ 95 – 98°C.
- Dùng nước sôi để làm nóng ấm trà, chuyên trà, và chén trà.
- Đong trà vào ấm tùy theo khẩu vị mỗi người.
- Rót nước nóng ngập trà và đổ đi càng nhanh càng tốt để đánh thức trà. Đây không phải là nước để uống.
- Đổ nước nóng vào đầy ấm, đậy nắp ấm và hãm trà trong khoảng 20-30 giây.
- Sau đó, rót hết nước từ ấm trà vào chuyên. Rồi từ chuyên mới rót ra các chén trà.
- Lặp lại bước 5 và bước 6 cho các lần hãm tiếp theo.
Lưu ý:
- Sử dụng nước nóng 90-98°C
- Không hãm trà lâu quá 30 giây.
- Sau 30 giây, rót hết nước trà ra khỏi ấm. Cánh trà ngâm lâu trong nước sẽ bị “nẫu”.
- Nếu nước trà đầu tiên quá nhạt hoặc quá đậm, hãy điều chỉnh lượng nước hoặc lượng trà ở lần hãm tiếp theo.
Hồng Trà có màu nước đỏ sáng rất đẹp mắt
Pha lạnh:
- Đổ một lượng trà thích hợp vào bình thủy tinh hoặc bình sứ.
- Thêm nước lạnh vào bình.
- Để bình trà trong tủ lạnh từ 6 đến 8 tiếng.
- Lấy bình ra khỏi tủ, lọc bã trà để lấy nước
- Thêm chanh, đường, mật ong, hoặc các gia vị khác để thưởng thức nếu muốn.
Cách bảo quản Trà đen
Bởi vì trà đen đã trải qua quá trình oxy hóa nên có thể bảo quản trong túi chân không lâu hơn một năm. Nếu chưa mở túi, ngăn đông tủ lạnh là một nơi thích hợp để lưu trữ trà.
Khoảng thời gian tốt nhất để thưởng thức trọn vẹn vị ngon của hồng trà là trong vòng 30 ngày sau khi mở túi.
Nhớ cột kĩ miệng túi hoặc đậy kín nắp hũ trà sau mỗi lần sử dụng.
Không để trả ở nơi ẩm ướt hoặc có ánh nắng trực tiếp chiếu vào.
Bảo quản trà đen trong túi chân không
Câu hỏi thường gặp về Trà Đen
Hồng trà và trà đen có khác nhau không?
Hồng trà là sản phẩm cao cấp của trà đen. Tham khảo bài viết hồng trà Hà Giang của chúng tôi để biết thêm chi tiết.
Uống trà đen có tác dụng gì?
Trà đen có chứa flavonoid, có lợi cho sức khỏe tim mạch. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng thường xuyên uống trà có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Trà đen CTC là gì?
CTC là một phương pháp chế biến trà đen. Nó có nghĩa là: Crush (nghiền), Tear (xé), và Curl (cuộn).
Khác hẳn với với cách thức truyền thống, phương pháp này chế biến ra trà đen túi lọc hoặc nguyên liệu cho ngành công nghiệp trà sữa.
Trà xanh hay trà đen tốt hơn?
Lợi ích sức khỏe tương tự nhau do cùng thành phần.
Uống trà đen giảm cân có hiệu quả không?
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trà có thể tăng cường giảm cân và giúp chống lại mỡ bụng.
Thời điểm tốt nhất để uống trà là gì?
Uống trà vào ban ngày, đặc biệt nếu bạn nhạy cảm với caffeine. Uống một tách trà 30 phút sau bữa sáng và bữa trưa để giúp bạn tiêu hóa thức ăn.
Uống trà đen có bị mất ngủ không?
Tùy thuộc vào khả năng chịu đựng, mỗi người sẽ có khả năng thu nạp caffeine khác nhau. Nếu bạn mới bắt đầu uống trà, hãy thử một tách trà mỗi ngày. Như vậy, bạn sẽ không bị mất ngủ.
Trà đen có tốt cho da không?
Trà đen chứa nhiều chất chống oxy hóa và polyphenol có tác dụng trì hoãn sự lão hóa sớm của làn da. Uống hoặc sử dụng bã trà cho mặt giúp bảo vệ da khỏi sự hình thành nếp nhăn.
Mua Trà Đen ngon ở đâu?
Trà đen có thể nói là một trong những loại trà phổ biến nhất ở phương Tây. Mọi người từ các quốc gia khác nhau và những người có sở thích khác nhau có thể tìm thấy phương pháp uống yêu thích của họ trong trà đen.
Bạn có thể tìm thấy các sản phẩm trà đen khác nhau ở phía trên. Một trong những sản phẩm mà bạn nên cân nhắc là Hồng Trà Hà Giang. Với mức giá dưới 500.000 đ/sản phẩm, bạn có thể dễ dàng thưởng thức hương vị độc đáo ngay tại nhà, hoặc tặng nó cho sếp, người thân, và bạn bè.