Polyphenol là gì?
Polyphenol là nhóm hợp chất tự nhiên có nhiều trong lá trà (Camellia sinensis), đóng vai trò quyết định tới vị đắng, chát và màu sắc của nước trà, đồng thời mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Trong trà, polyphenol chiếm khoảng 20–35% khối lượng chất khô của lá (Yan et al., 2020).
Polyphenol trong trà gồm những gì?
Theo Yan et al. (2020), polyphenol trong trà có thể chia thành bốn nhóm chính:
- Catechins – hợp chất polyphenol chính tạo nên tanin trong trà – tập trung nhiều trong trà xanh, là chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Gồm:
– Epigallocatechin gallate (EGCG)
– Epigallocatechin (EGC)
– Epicatechin gallate (ECG)
– Epicatechin (EC) - Theaflavins – hình thành khi oxy hóa catechin trong quá trình chế biến trà đen.
- Thearubigins – góp phần tạo màu nâu đỏ và hương vị đậm của trà đen và trà ô long.
- Flavonols và Phenolic acids – có mặt trong hầu hết các loại trà, góp phấn tạo ra mùi thơm, giúp tăng khả năng kháng khuẩn và bảo vệ tế bào, hỗ trợ chống viêm.
Polyphenol tạo nên vị gì trong trà?
Polyphenol là “thủ phạm” chính tạo nên vị chát (astringency) và đắng trong trà, nhưng cũng góp phần mang lại hậu vị ngọt khi tanin kết hợp với protein trong nước bọt.
Cụ thể:
- Vị đắng chủ yếu đến từ catechin (đặc biệt là EGCG).
- Vị chát đến từ cả catechin và theaflavin, do khả năng kết hợp với protein trong nước bọt, tạo cảm giác se miệng.
- Hậu ngọt xuất hiện khi vị chát tan dần, một phần nhờ cấu trúc hóa học của catechin và quá trình tương tác trong miệng.
Lợi ích sức khỏe của polyphenol
Nhiều nghiên cứu, trong đó có Yan et al. (2020), đã chứng minh polyphenol trong trà có tác dụng:
- Chống oxy hóa mạnh → giảm stress oxy hóa, bảo vệ tế bào.
- Giảm nguy cơ bệnh tim mạch → cải thiện chức năng mạch máu, hạ LDL cholesterol.
- Hỗ trợ kiểm soát cân nặng → tăng chuyển hóa năng lượng, hỗ trợ đốt mỡ.
- Kháng viêm và kháng khuẩn → ức chế sự phát triển của vi sinh vật có hại.
- Hỗ trợ sức khỏe não bộ → một số polyphenol có thể giúp giảm nguy cơ suy giảm nhận thức.
Cách pha trà để giảm vị đắng chát nhưng vẫn giữ nguyên lợi ích sức khoẻ
Rất nhiều lợi ích từ việc uống trà. Nhưng với nhiều người, trà có vị quá đắng chát khi pha không đúng cách. Để tận dụng lợi ích từ polyphenol mà không bị vị quá gắt, bạn hãy tham khảo vài mẹo nhỏ mình đúc kết từ 20 năm kinh nghiệm uống trà của mình nhé:
- Dùng nước 70–80°C cho trà xanh, 90-95°C cho ô long, 95°C cho trà đen.
- Rút ngắn thời gian hãm trà: 30-45 giây cho trà xanh, 1-2 phút cho ô long, 2-3 phút cho trà đen.
- Lượng trà: Dùng 3-5g trà cho 150ml nước để cân bằng hương vị.
- Tráng trà nhanh (2-3 giây) trước khi pha để giảm bớt một phần catechin dễ hòa tan.
- Kết hợp thêm nguyên liệu như mật ong, lát cam/quýt, hoặc một ít sữa (trà đen) để cân bằng vị nếu bạn không quen với vị nguyên thuỷ của trà.
Tài liệu tham khảo:
- Yan, Z., Zhong, Y., Duan, Y., Chen, Q., & Li, F. (2020). Antioxidant mechanism of tea polyphenols and its impact on health benefits. Animal Nutrition, 6(2), 115–123. https://doi.org/10.1016/j.aninu.2020.01.001
- Khan, N., & Mukhtar, H. (2018). Tea polyphenols in promotion of human health. Nutrients, 10(9), 1–25. https://doi.org/10.3390/nu10091187
